Einelti &
samskiptavandi
Í félagsstarfi þar sem margir koma saman getur komið upp
samskiptvandi innan hópa sérstaklega þegar unnið er með börnum, þar
sem þau eru að þroskast og æfa sig í samskiptum. Ef gripið er
fljótt inn í samskiptvanda eða einelti er í mörgum tilvikum hægt að
minnka líkur á alvarlegum afleiðingum.
Það er því mikilvægt að ábyrgðaraðilar séu vel vakandi fyrir því
hvernig þátttakendum í félagsstarfinu líður og grípi inn í um leið
og upp kemur vandi. Mikilvægt er að vera vakandi fyrir þáttum eins
og samskiptavanda, baktali, stríðni, augngotum og útskúfun. Hvetja
þarf einstaklinga til að láta vit ef þau verða fyrir endurtekinni
stríðni eða annars sem einkennir einelti, eða ef þau verða vör við
slíkt á milli annarra einstaklinga innan íþróttastarfsins.
Skilgreining á einelti
Einelti er síendurtekin hegðun sem almennt er til þess
fallin að valda vanlíðan hjá þeim sem fyrir henni verður, svo sem
að gera litið úr, móðga, særa, hunsa eða ógna viðkomandi eða valda
honum ótta. Skoðanaágreiningur eða ágreiningur vegna ólíkra
hagsmuna fellur ekki hér undir.
-
Smelltu hér til að skoða Viðbragðsáætlun
íþrótta- og æskulýðsstarfs -
Birtingarmyndir og afleiðingar
eineltis
Einelti hefur margar mismunandi birtingarmyndir og getur
verið líkamlegt, andlegt, félagslegt og rafrænt áreiti sem hefur
neikvæð áhrif og beinist endurtekið að einum eða fleiri
einstaklingum.
Einelti hefur neikvæðar afleiðingar fyrir þá sem fyrir því
verða og þá sem taka þátt í því. Vanlíðan, kvíði, þunglyndi og lágt
sjálfsmat eru dæmi um afleiðingar sem gætu haft áhrif á þolendur
eineltis. Einelti getur þrifist alls staðar þar sem samskipti eiga
sér stað, án tillits til aldurs fólks, vitsmunaþroska, efnahags,
stéttar, stöðu eða búsetu.
Skilgreining á neteinelti
Neteinelti er yfirleitt skilgreint sem neikvætt áreiti af
ásettu ráði af höndum eins aðila eða hóps fólks gagnvart öðrum
einstaklingi á rafrænu formi. Um er að ræda áreiti sem getur falið
í sér valdaójafnvægi og misbeitingu á valdi í gegnum hvers konar
upplýsinga- og samskiptatækni. Neteinelti finnst á meðal allra
aldurshópa, kynja og hópa fólks. Neteinelti getur farið fram hvar
sem er og hvenær sem er og birtingarmyndirnar eru
margar.
Fyrirbyggjandi aðgerðir
Starfsfólk, sjálfboðaliðar, þátttakendur i félagsstarfi og
forsjáraðilar þeirra skulu fræddir um stefnu félags í eineltismálum
og aðgerðaáætlun ætti að vera aðgengileg. Ábyrgðaraðilar skulu
þekkja verkferla og leitast við að leysa úr ágreiningi og
samskiptavanda um leið og hann kemur upp.
Mikilvægt er að þau sem starfa með börnum og ungmennum séu
meðvituð um skyldur sínar og ábyrgð, þekki einkenni eineltis og
viti hvernig best er að leysa úr slíkum vanda. Æskilegt er að bjóða
starfsfólki og sjálfboðaliðum félags reglulega upp á fræðslu um
einelti og upprætingu þess.
Ábyrgðaraðilar sem starfa í íþrótta- og æskulýðsstarfi
þurfa að vera vakandi fyrir því hvernig þátttakendum í starfinu
líður og grípa inn í um leið og samskiptavandi kemur
upp. Hvetja þarf þátttakendur til að láta vita ef þau verða fyrir
endurtekinni stríðni eða annars sem einkennir einelti, eða ef þau
verða vör við slíkt á milli annarra einstaklinga. Einnig þarf að
hvetja forsjáraðila til að láta félag sitt vita ef börn og ungmenni
segja þeim frá atvikum í starfinu sem benda til þess að um einelti
sé að ræða.
Smelltu hér til
að skoða Viðbragðsáætlun íþrótta- og
æskulýðsstarfs
Hvernig bregðast skal við tilkynningum er varða
samskiptavanda eða einelti
Ábyrgðaraðili sem verður var við samskiptavanda eða ágreining
skal reyna leysa úr honum eins fljótt og unnt er. Það er hægt að
gera meðal annars með því að:
- Ræða við málsaðila, gefa öllum færi á að segja sína hlið
málsins og leysa misskilning.
- Finna rót vandans og útkljá mál með samtali.
- Eiga almennt samtal um hegðun og framkomu við hópinn sem um
ræðir.
- Fá fræsðlu um æskileg samskipti fyrir hópinn sem um ræðir
- Vinna markvisst að betri samskiptum og bættari menningu innan
hóps.
- Ábyrgðaraðilar geta haf samband við samskiptaráðgjafa sem
leiðbeinir í slíkum málum.
Öllum er
heimilt að tilkynna um einelti beint til
samskiptaráðgjafa
og
eru allar tilkynningar teknar alvarlega
Aðgerðaáætlun & úrvinnsla
- Þegar stjórn félags eða öðrum sambærilegum aðila berst
tilkynning um einelti innan félagsins sem ekki hefur tekist að
leysa þrátt fyrir tilraunir til þess, skal senda tilkynningu til
samskiptaráðgjafa íþrótta- og æskulýðsstarfs.
- Þátttakendur og forsjáraðilar þeirra geta líka tilkynnt
eineltismál beint til samkiptaráðgjafa.
- Gott er að styðjast við tilkynningaform vegna eineltis (smelltu hér til að
sækja tilkynningarform) þegar máli er vísað til
samskiptaráðgjafa til að nauðsynlegar upplýsingar
berist.
- Samskiptaráðgjafi tekur við málinu og hefur könnun með því að
afla upplýsinga frá þeim málsaðilum sem þurfa þykir.
Upplýsingaöflun skal ekki ganga lengra en nauðsynlegt er til þess
að meta umfang vandans.
- Ef um börn er að ræða skulu forsjáraðilar þeirra upplýstir um
tilkynninguna.
- Samskiptaráðgjafi upplýsir félag og málsaðila um niðurstöður
könnunar og leiðbeinir varðandi mögulegar lausnir. Viðbrögð eru
ákveðin út frá fyrirliggjandi upplýsingum og í eins miklu samráði
við málsaðila og hægt er.
- Ábyrgðaraðilar sem hafa unnið með málsaðilum, fylgjast með þeim
og eru vakandi fyrir því hvort eineltið taki sig upp aftur. Ef svo
er verður brugðist við.
- Samskiptaráðgjafi fylgist með gangi mála í þann tíma sem þurfa
þykir frá því að úr því var leyst og kannar stöðuna á því tímabili
og bregst aftur við ef þörf er á.
- Veita upplýsingar til allra málsaðila þegar máli er lokað.
Við vinnslu eineltismála þarfa að hafa eftirfarandi í
huga:
- Tryggja þarf öryggi þolanda.
- Stjórnendur félags skulu, að höfðu samráði við
samskiptaráðgjafa, grípa til nauðsynlegra ráðstafana varðandi
iðkunar- eða vinnutilhögun meints þolanda og meints geranda. Reyna
skal að ná sáttum um vinnutilhögun á meðan málið er í
rannsókn.
- Leggja skal áherslu á jákvæð samskipti og að virðing sé borin
fyrir öllum aðilum máls.
- Allir aðilar máls þurfa að fá stuðning og aðstoð við að vinna
úr sínum málum, þá bæði sá sem kvartar og sá sem kvartað er
yfir.
- Einnig gæti þurft að vinna almennt með menningu og samskipti
innan hópsins í heild.
- Leggja skal áherslu á gott samstarf við forsjáraðila og halda
þeim upplýstum um það hvernig verið sé að vinna í málinu.
- Mikilvægt er að kanna hvort vandinn sé bundin við
íþrótta-/æskulýðsstarf eða hvort verið er að vinna að vandanum á
öðrum vettvangi eins og í skóla.
